Tarcza antykryzysowa – dofinansowanie z FGŚP i inne rozwiązania dla pracodawców

03.04.2020

Tarcza antykryzyoswa uchwalona

W dniu 31 marca 2020 roku w Dzienniku Ustaw została opublikowana ustawa z dnia 31 marca 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach, związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw („Ustawa”), znana pod nazwą „Tarcza Antykryzysowa” lub „ustawa covidowa”.

Ustawa przewiduje szereg rozwiązań dla pracodawców. Najistotniejsze omawiamy poniżej. Niezależnie od Ustawy pracodawca może skorzystać z szeregu rozwiązań przewidzianych w ogólnych przepisach prawa pracy (związanych z obniżeniem wynagrodzenia, czy zmianą wymiaru czasu pracy).

1. Dofinansowanie do wynagrodzeń z FGŚP

Kto może skorzystać z dofinansowania?

Z dofinansowania wynagrodzeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych („FGŚP”) może skorzystać przedsiębiorca (zarówno osoba fizyczna i osoba prawna, jak i spółka osobowa prowadząca działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19.

Nie ma znaczenia, czy przedsiębiorca należy do MŚP, czy ma status dużego przedsiębiorcy.

Jakie kryteria musi spełniać przedsiębiorca, aby uzyskać dofinansowanie z FGŚP?

Warunkiem uzyskania dofinansowania do wynagrodzeń z FGŚP jest spełnianie następujących kryteriów:

brak zaległości w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz lub Fundusz Pracy do końca III kwartału 2019 r.;
brak przesłanek do ogłoszenia upadłości (tj. brak niewypłacalności[1]);
spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19, rozumiany jako spadek sprzedaży towarów i usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym:
- nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o dofinansowanie z FGŚP w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego, przy czym za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego,
- nie mniej niż o 25% obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, o dofinansowanie z FGŚP, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; przy czym za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

Przestój ekonomiczny i obniżenie wynagrodzenia pracownikom

Jeśli u pracodawcy wystąpi spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19, pracodawca może wprowadzić przestój ekonomiczny i jednocześnie obniżyć wynagrodzenie pracownikom, nie więcej niż o 50%, przy czym w każdym wypadku wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

Uwaga! Wprowadzając przestój ekonomiczny, pracodawca może obniżyć wynagrodzenie o 50%, ale zawsze będzie musiał wypłacić przynajmniej wynagrodzenie minimalne (2.600 PLN brutto).

W zakresie składników wynagrodzenia, jakie należy wziąć pod uwagę przy obniżaniu wynagrodzenia, przepisy Ustawy nie zawierają precyzyjnej definicji. W szczególności mogą powstać wątpliwości, czy obniżka wynagrodzenia odnosi się do tzw. wynagrodzenia zasadniczego (jak w przypadku przestoju wprowadzanego w oparciu o przepisy k.p.), czy do tzw. wynagrodzenia urlopowego.

Na podstawie Ustawy przedsiębiorca może obniżyć wynagrodzenie nie tylko pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, ale też świadczącym pracę nakładczą lub wykonującym usługi na podstawie umów zlecenia.

Przestój ekonomiczny to okres niewykonywania pracy przez pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika pozostającego w gotowości do pracy, przy czym przestój ekonomiczny musi być następstwem wystąpienia COVID-19 (zachorowanie pracownika, ale też spadek zamówień, przerwy w łańcuch dostaw).

Dofinansowanie z FGŚP będzie wynosiło 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę [1.300 PLN brutto], z uwzględnieniem czasu pracy.

Dofinansowanie nie będzie przysługiwało do wynagrodzeń pracowników, przekraczających kwotę 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku [aktualnie 15.595,74 PLN].

Co to oznacza dla pracodawcy?

obniżenie wynagrodzenia pracowników nie więcej niż o 50% [w każdym przypadku do kwoty nie mniejszej niż 2.600 PLN brutto] i współfinansowanie tego wynagrodzenia [do kwoty 1.300 PLN brutto] ze środków z FGŚP;
dofinansowanie składek ZUS dla pracowników [składki ZUS od kwoty stanowiącej kwotę dofinansowania z FGŚP (tj. maksymalnie od kwoty 1.300 PLN) będą opłacane ze środków z tego Funduszu, zaś pracodawca będzie płacił składki ZUS od pozostałej kwoty wynagrodzenia].

Obniżenie wymiaru czasu pracy i obniżenie wynagrodzenia

Przedsiębiorca, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19, może obniżyć wymiar czasu pracy i – co się z tym wiąże – obniżyć wynagrodzenie.

Możliwe jest u jednego pracodawcy zastosowanie przestoju ekonomicznego w stosunku do niektórych pracowników, a w stosunku do innych pracowników obniżenia wymiaru czasu pracy.

Obniżenie wymiaru czasu pracy może nastąpić do 20%, ale nie więcej niż do 0,5 etatu. Wynagrodzenie dla pracownika w związku z obniżeniem wymiaru czasu pracy nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

Uwaga! Pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy można obniżyć wymiar czasu pracy maksymalnie do 4/5 etatu.

Pracodawca obniżający wymiar czasu pracy może liczyć na dofinansowanie z FGŚP do wynagrodzenia pracownika, któremu obniżono wymiar czasu pracy, nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku o dofinansowanie [nie więcej niż 2.079,43 PLN].

Co to oznacza dla pracodawcy?

obniżenie etatu pracownikom i obniżenie wynagrodzenia pracowników i współfinansowanie tego wynagrodzenia [do kwoty 2.079,43 PLN] ze środków z FGŚP;
dofinansowanie składek ZUS dla pracowników [składki ZUS od kwoty stanowiącej kwotę dofinansowania z FGŚP będą opłacane ze środków z tego Funduszu, zaś pracodawca będzie płacił składki ZUS od pozostałej kwoty wynagrodzenia].

Procedura wprowadzenia przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy

Konieczne są konsultacje ze stroną pracowniczą (zawiązkami zawodowymi albo z przedstawicielami pracowników) i zawarcie odpowiedniego porozumienia w sprawie warunków i trybu wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy („Porozumienie”).

Z kim pracodawca powinien negocjować i zawrzeć Porozumienie?

z organizacjami związkowymi reprezentatywnymi, z których każda zrzesza co najmniej 5% pracowników zatrudnionych u pracodawcy;
z organizacjami związkowymi reprezentatywnymi, jeśli u pracodawcy nie działają reprezentatywne zakładowe organizacje związkowe zrzeszające co najmniej 5% pracowników zatrudnionych u pracodawcy;
z zakładową organizacją związkową – jeżeli u pracodawcy działa jedna organizacja związkowa;
z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy – jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa; w przypadku trudności w przeprowadzeniu wyborów przedstawicieli pracowników z powodu COVID-19, w szczególności wywołanych nieobecnością pracowników, trwającym przestojem lub wykonywaniem przez część pracowników pracy zdalnej, porozumienie to może być zawarte z przedstawicielami pracowników wybranymi przez pracowników uprzednio dla innych celów przewidzianych w przepisach prawa pracy (np. dla celów ustalenia regulaminu wynagrodzeń, czy PPK).

Co powinno zawierać Porozumienie:

grupy zawodowe objęte przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy;
obniżony wymiar czasu pracy obowiązujący pracowników;
okres, przez jaki obowiązują rozwiązania dotyczące przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy.

Są to wymogi minimalne.

Uwaga! Strona pracownicza może skutecznie zablokować wprowadzenie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy – jeśli nie dojdzie do uzgodnienia Porozumienia, pracodawca nie będzie mógł ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzeń w FGŚP.

Kopię Porozumienia należy przekazać właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia Porozumienia.

Wniosek o dofinansowanie z FGŚP

Przedsiębiorca powinien złożyć wniosek o dofinansowanie do Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy wniosek o dofinansowanie.

Umowa o wypłatę świadczeń z FGŚP

W razie pozytywnej decyzji, zostanie zawarta umowa o wypłatę świadczeń.

Dofinansowanie będzie przysługiwało przez okres 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku.

Uwaga!

Dofinansowanie do wynagrodzeń będzie działało na zasadzie refundacji, a rozliczenie będzie następowało na podstawie umowy o wypłatę świadczeń.
Przedsiębiorca będzie obowiązany do utrzymania zatrudnienia pracowników objętych dofinansowaniem przez okres dofinansowania oraz, po zakończeniu dofinansowania, przez okres równy temu okresowi.

2. Ograniczenie nieprzerwanego odpoczynku, porozumienie o wprowadzeniu systemu równoważnego pracy, porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunków pracy

Pracodawca, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19 i który nie zalega w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca III kwartału 2019 r., może:

ograniczyć nieprzerwany odpoczynek;
zawrzeć porozumienie o wprowadzeniu systemu równoważnego czasu pracy [wprowadzić nie więcej niż 12 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 12 miesięcy];
zawrzeć porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę zawartych z tym pracownikami, w zakresie i przez czas ustalone w porozumieniu.

Spadek obrotów gospodarczych jest rozumiany analogicznie jak w przypadku dofinansowania z FGŚP – analogiczna jest również procedura (tryb porozumienia ze stroną pracowniczą).

Pracodawca przekazuje kopię porozumienia właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia.

3. Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników oraz składek ZUS od starosty

Kto może skorzystać z dofinansowania?

Z dofinansowania do wynagrodzeń może skorzystać przedsiębiorca (zarówno osoba fizyczna, osoba prawna, jak i spółka osobowa prowadząca działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19.

Dofinansowanie jest ograniczone do sektora MŚP. Z tej formy pomocy nie będą mogli skorzystać duzi przedsiębiorcy.

Jakie kryteria musi spełniać przedsiębiorca, aby uzyskać dofinansowanie od starosty?

Warunkiem uzyskania dofinansowania jest spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19 rozumianych jako zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym obliczone jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego. Za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

Jaka wysokość dofinansowania?

Wysokość dofinansowania jest uzależniona od spadku obrotów w następstwie wystąpienia COVID-19:

w przypadku spadku obrotów o co najmniej 30% – dofinansowanie może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwotę stanowiącą sumę 50% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika;
w przypadku spadku obrotów o co najmniej 50% – dofinansowanie może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwotę stanowiącą sumę 70% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia, powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy, w odniesieniu do każdego pracownika;
w przypadku spadku obrotów o co najmniej 80% – dofinansowanie może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwotę stanowiącą sumę 90% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 90% kwoty minimalnego wynagrodzenia, powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy, w odniesieniu do każdego pracownika.

Złożenie wniosku o dofinansowanie

Wniosek o dofinansowanie będzie składany do powiatowego urzędu pracy, właściwego ze względu na swoją siedzibę lub miejsce wykonywania pracy przez pracowników w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia naboru przez dyrektora powiatowego urzędu pracy.

Umowa ze starostą

Konieczne będzie zawarcie umowy ze starostą.

Uwaga!

Dofinansowanie będzie działało na zasadzie refundacji;
Przedsiębiorca nie może otrzymać dofinansowania od starosty w części, w której te same koszty zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych;
Przedsiębiorca będzie obowiązany do utrzymania zatrudnienia pracowników objętych umową ze starostą przez okres dofinansowania oraz, po zakończeniu dofinansowania, przez okres równy temu okresowi.

4. Odroczenie płatności składek ZUS

Pracodawca może skorzystać z odroczenia płatności składek ZUS za okres od stycznia 2020 roku.

Jak skorzystać z odroczenia płatności składek ZUS?

Należy złożyć wniosek o odroczenie płatności składek ZUS, ze wskazaniem w uzasadnieniu, w jaki sposób epidemia wpłynęła na sytuację finansową i brak możliwości opłacenia w terminie należności.
Wniosek można złożyć drogą elektroniczną przez PUE ZUS, za pośrednictwem poczty, osobiście w placówce ZUS – do skrzynki na dokumenty.
Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku ZUS udostępni pracodawcy umowę (drogą elektroniczną) , której podpisany skan będzie można wysłać drogą elektroniczną, a oryginał dostarczyć w terminie 14 dni od ustania stanu epidemii.

Uwaga! Pracodawca nie będzie musiał płacić opłaty prolongacyjnej.

W czym możemy pomóc?

Opracujemy wewnętrzne instrukcje, regulaminy, porozumienia.
Doradzimy w wyborze najkorzystniejszych rozwiązań.
sporządzimy niezbędne wnioski o dofinansowanie.

Skontaktuj się z nami

dr Karolina Tobolska-Grela
Radca Prawny
Associate Partner

mob.: + 506 200 896
e-mail: karolina.tobolska@uhy-pl.com

[1] Domniemywa się, że przedsiębiorca jest niewypłacalny, jeśli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące [tzw. przesłanka płynnościowa], a w stosunku do spółek kapitałowych i spółek osobowych domniemywa się, że przedsiębiorca jest niewypłacalny, również wtedy, gdy zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące [tzw. przesłanka bilansowa].