W dniu 28 czerwca 2022 roku, Ministerstwo Finansów (MF) ogłosiło projekt kolejnej już nowelizacji tzw. „Polskiego Ładu”, tj. przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2022 roku.

Jak wskazuje MF w uzasadnieniu do projektu ustawy, projekt „wprowadza regulacje o charakterze naprawczym i doprecyzowującym istniejące rozwiązania, w tym m.in. odracza stosowanie niektórych instytucji”. W części zaproponowane zmiany uwzględniają postulaty zmian pochodzące od podatników i specjalistów prawa podatkowego. Projekt koncentruje się przede wszystkich na obszarze podatku dochodowego od osób prawnych, wprowadzając jednocześnie zmiany w ordynacji podatkowej czy ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej.

Do najważniejszych z nich należą m.in. modyfikacja i odroczenie wejścia w życie minimalnego podatku dochodowym, uchylenie przepisów o tzw. „ukrytej dywidendzie”, zmiany w tzw. Estońskim CIT. Modyfikacje zaproponowane w projekcie dotyczą również cen transferowych – przede wszystkim tzw. transakcji rajowych, realizując częściowo postulaty podatników.

Transakcje rajowe – obowiązki od 1 stycznia 2021 roku

Tytułem przypomnienia, obowiązki w zakresie transakcji rajowych nie dotyczą tylko podatników realizujących transakcje z podmiotami powiązanymi. Od 1 stycznia 2021 roku, podatnicy dokumentują transakcje z podmiotem (niezależnie od tego czy jest powiązany czy niepowiązany), który ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w raju podatkowym:

• jeżeli wartość transakcji za rok podatkowy przekracza 100 000 PLN – tzw. bezpośrednie transakcje rajowe,
• jeżeli rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w raju podatkowym, a wartość transakcji przekracza 500 000 PLN – tzw. pośrednie transakcje rajowe.

Nowe przepisy dotyczące pośrednich transakcji rajowych budziły kontrowersje przede wszystkim ze względu na praktyczne trudności związane z ustaleniem rzeczywistego właściciela. Dodatkowo ustawodawca przyjął domniemanie, że rzeczywisty właściciel podmiotu ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w raju podatkowym, jeżeli nasz kontrahent dokonuje w roku podatkowym (roku obrotowym) rozliczeń z podmiotem mającym siedzibę lub zarząd w raju podatkowym.

Jak wyżej wskazano, w proponowanej nowelizacji, ustawodawca dokonał wielu zmian w zakresie transakcji rajowych. Poniżej przedstawiamy zwięzłe omówienie proponowanych regulacji dotyczących cen transferowych.

Zmiana progu dla bezpośrednich transakcji rajowej

Zakładane jest podwyższenia progu z 100 000 PLN do 200 000 PLN. Samo podwyższenie progu należy ocenić pozytywnie, jednakże można odnieść wrażenie, że podwyżka o 100 000 PLN jest wyłącznie kosmetyczną zmianą i wielu podatników wciąż będzie zobligowanych do przygotowania dokumentacji.

Zmiana progu dla pośrednich transakcji rajowych

W tym przypadku zmiana progu ma już zdecydowanie większe znaczenie, ponieważ projekt zakłada podniesienie progu dla transakcji towarowych i finansowych do 2 500 000 PLN. Kilkukrotne zwiększenie progu dla tego rodzaju transakcji w sposób istotny zbliża próg pośrednich transakcji rajowych do progu obowiązującego w transakcjach z podmiotami powiązanymi (wynoszącego 10 000 000 PLN). Niedosyt może budzić pozostawienie progu 500 000 PLN dla pozostałego rodzaju transakcji, w tym dla transakcji usługowych.

Rzeczywisty właściciel należności

W ramach projektu zaproponowano, że w przypadku pośrednich transakcji rajowych, obowiązki będą dotyczyć rzeczywistego właściciela należności z tytułu danej transakcji. Oznacza to, że obowiązek badania pod kątem rzeczywistego właściciela w raju podatkowym lub rozliczeń z podmiotem rajowym ma odnosić się tylko do podmiotu otrzymującego należność. Jest to istotne ułatwienie przepisów o pośrednich transakcjach rajowych, które w życie weszły od 1 stycznia 2021.

Ponadto, w przypadku transakcji krajowej (tj. sytuacji gdy wypłacający i otrzymujący należność podlegają krajowej jurysdykcji) obowiązek dokumentacyjny będzie dotyczył tylko podmiotu otrzymującego należność. Zgodnie z uzasadnieniem projektu, otrzymujący należność posiada bowiem wiedzę czy jest rzeczywistym właścicielem otrzymanej należności czy też jaki podmiot jest jej rzeczywistym właścicielem.

Likwidacja domniemania dotyczącego rzeczywistego właściciela

Jak wyżej wskazano, obecnie przepisy o cenach transferowych przewidują domniemanie dotyczące pośrednich transakcji rajowych, zgodnie z  którym rzeczywisty właściciel należności związany jest z rajami podatkowymi, jeżeli nasz kontrahent dokonuje jakichkolwiek rozliczeń z podmiotem mającym siedzibę lub zarząd w raju podatkowym. Ponadto podatnik był zobowiązany do zachowania należytej staranności podczas weryfikacji powyższego domniemania. Przepisy nie definiowały według jakich kryteriów oceniać zachowanie należytej staranności oraz jakie dokładnie informacje stanowią potwierdzenie, że druga strona transakcji jest rzeczywistym właścicielem, co prowadziło do licznych wątpliwości. Obecnie domniemanie ma zostać zniesione a wprowadzona ma zostać instytucja wyłączenia obowiązków dokumentacyjnych w przypadkach gdy:

• podmiot otrzymujący należność wynikającą z transakcji kontrolowanej lub transakcji innej niż transakcja kontrolowana, nie dokonuje w roku podatkowym lub roku obrotowym związanych z otrzymaną należnością rozliczeń z podmiotem rajowym,
• lub nie jest powiązany z podmiotem rajowym.

W projektowanych przepisach oba warunki są połączone spójnikiem „lub”, co oznacza że są to warunki rozłączne i  wystarczy spełnienie tylko jednego z nich, aby skorzystać ze zwolnienie z obowiązku przygotowania dokumentacji dla transakcji rajowych pośrednich.

Ponadto, projekt objaśnień podatkowych w  zakresie cen transferowych z dnia 21 grudnia 2021r. przewidywał brak zamkniętego katalogu środków dowodowych. W związku z tym, że informacja o podmiotach z  którymi nasz kontrahent dokonuje transakcji nie zawsze może być łatwa do uzyskania, wciąż pojawiały się pytania jak daleko należy posunąć się aby nie mógł zostać zarzucony brak dochowania standardu należytej staranności.

Projektowane przepisy również przewidują otwarty katalog środków dowodowych, jednakże wprost wspominają, że zachowanie należytej staranności można wykazać poprzez uzyskanie oświadczenia od naszego kontrahenta, potwierdzającego że jest on rzeczywistym właścicielem danej należności.

Można domniemywać, że oświadczenie będzie traktowane jako wystarczający dowód zachowania należytej ostrożności, oczywiście pod warunkiem że będziemy przekonani o  jego zgodności ze stanem faktycznym. Jednakże ustawodawca wciąż nie bierze pod uwagę faktu, że uzyskanie takiego oświadczenia, szczególnie od podmiotu nie podlegającego polskiemu prawu może być problematyczne.

Retroaktywny charakter zmian w pośrednich transakcjach rajowych

Najistotniejszą informacją z perspektywy podatników jest fakt, że projekt przewiduje możliwość retroaktywnego stosowania proponowanych zmian do transakcji realizowanych w 2021 r.. Oznacza to, że podatnicy powinni śledzić obecny proces legislacyjny a następnie wybrać regulacje których zastosowanie będzie bezpieczniejsze lub łatwiejsze do wypełnienia.

Możliwe dalsze zmiany w ramach procesu legislacyjnego

W krótkim czasie po opublikowaniu projektu, pojawiły się doniesienia o planowanych przez Ministerstwo zmianach w projekcie, które mogą znacząco zmienić jego wydźwięk na niekorzyść podatników. Zgodnie z  informacjami przekazanymi w ramach Grup roboczych Forum Cen Transferowych, rozważane zmiany mogą skutkować nie uproszczeniem weryfikacji pośrednich transakcji rajowych, a stworzeniem w istocie nowej ścieżki weryfikacji kontrahentów. Nasi eksperci na bieżąco monitorują projekt, który znajduje się w  fazie konsultacji.

 

Skontaktuj się z nami

 

Kinga Burgiel
Młodszy konsultant podatkowy

e-mail: kinga.burgiel@uhy-pl.com