„Quick fix” – szybka naprawa ESRS czy prowizorka?
W lipcu br. KE przyjęła przyspieszony akt delegowany zmieniający niektóre wymogi ESRS. Ogłoszone ułatwienia mają w nadchodzącym sezonie odciążyć największe, raportujące już spółki. Czy jednocześnie jest to zapowiedź uproszczeń sprawozdawczości w kolejnych latach?
Szybka poprawka tzw. „quick fix”
Przyjęty przez Komisję Europejską akt delegowany z dnia 11.07.2025 wprowadza kilka uproszczeń dla spółek raportujących zgodnie z Europejskimi Standardami Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS1) za rok 2024, czyli tzw. przedsiębiorstw pierwszej fali („Wave One”). Komisja publikując „szybkie rozwiązania” podkreślała, że ich celem jest zapewnienie elastyczności w sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju i zagwarantowanie, że spółki już raportujące nie będą musiały przekazywać dodatkowych informacji za lata obrotowe 2025 i 2026 w porównaniu z tym, co musiały przekazać za rok 2024. W uzasadnieniu aktu delegowanego przywołano m.in. sprawozdanie Maria Draghiego pt. „Przyszłość europejskiej konkurencyjności” oraz deklarację budapeszteńska w sprawie nowego ładu na rzecz europejskiej konkurencyjności – oba dokumenty wzywające do zmniejszenia obciążeń administracyjnych i sprawozdawczych dla europejskich przedsiębiorstw.
Kraje UE za uproszczeniami dla biznesu
W treści aktu delegowanego znajduje się także informacja o poparciu „szybkich rozwiązań” przez państwa członkowskie. W dniu 30 maja br. Komisja Europejska przeprowadziła konsultacje z krajami UE w sprawie projektu aktu delegowanego podczas wspólnego posiedzenia grupy ekspertów państw członkowskich ds. zrównoważonego finansowania i Komitetu Regulacyjnego ds. Rachunkowości. W treści aktu „quick fix” wskazano, że „większość państw członkowskich, które wyraziły opinię, wezwała Komisję, aby nie wymagała od żadnego przedsiębiorstwa pierwszej fali ujawniania dodatkowych informacji w drugim lub trzecim roku stosowania ESRS oraz aby rozważyła rozszerzenie na wszystkie przedsiębiorstwa pierwszej fali przepisów dotyczących stopniowego wprowadzania, które obecnie mają zastosowanie wyłącznie do przedsiębiorstw zatrudniających poniżej 750 pracowników”2.
Gdy akt delegowany „quick fix” wejdzie w życie, jego przepisy będą mieć zastosowanie do lat obrotowych rozpoczynających się 1 stycznia 2025 r. lub później.
Przewidywane skutki finansowe – nadal dobrowolne
Jedną z głównych zmian wprowadzonych w ramach aktu „quick fix” jest rozszerzenie zwolnienia dotyczącego przewidywanych skutków finansowych o kolejne dwa lata.
Zgodnie z dotychczas obowiązującą treścią ESRS przedsiębiorstwa przygotowując sprawozdania zrównoważonego rozwoju, mogły w pierwszym roku pominąć informacje na temat przewidywanych skutków finansowych istotnych ryzyk związanych ze zrównoważonym rozwojem.
„Szybkie rozwiązanie” ogłoszone przez Komisję, a dokładnie opublikowany do aktu delegowanego załącznik3, poprzez zmianę brzmienia Dodatku C do ESRS 1 wprowadza możliwość pomięcia tych informacji przez pierwsze trzy lata przygotowywania sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, a więc także w odniesieniu do lat obrotowych 2025 i 2026.
Zmiany dla całej „Wave One”Akt delegowany „quick fix” z dnia 11.07.2025 zmienia ESRS w odniesieniu do wszystkich przedsiębiorstw pierwszej fali („Wave One”), czyli spółek, które musiały złożyć sprawozdanie po raz pierwszy w ramach systemu CSRD/ESRS w 2025 r. za rok budżetowy 2024.
|
Ułatwienia dla spółek poniżej 750 pracowników
Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju przewidziały także stopniowe wdrażanie innych wymogów dla przedsiębiorstw nieprzekraczające w dniu bilansowym średniej liczby 750 pracowników. Stopniowe wprowadzane wymogi określone w Dodatku C do ESRS 1 dawały tym mniejszym jednostkom możliwość skorzystania ze zwolnienia przez pierwszy rok lub dwa lata sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.
Wspomniane zwolnienia dotyczą m.in. określania śladu węglowego w ramach wymogu E1-6 (punkty danych dotyczące emisji z zakresu 3 i całkowitych emisji gazów cieplarnianych) oraz stosowania standardów: ESRS E4 (bioróżnorodność i ekosystemy), ESRS S1 (własne zasoby pracownicze), ESRS S2 (osoby wykonujące pracę w łańcuchu wartości), ESRS S3 (dotknięte społeczności) i ESRS S4 (konsumenci i użytkownicy końcowi).
Zmiany wprowadzone aktem „quick fix” mają zapewnić przedsiębiorstwom pierwszej fali zatrudniającym poniżej 750 pracowników możliwość korzystania ze zwolnień przez trzy pierwsze lata sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, czyli także w odniesieniu do oświadczeń za rok 2025 i 2026.
Zmiany dla „Wave One” poniżej 750 pracowników
|
Bonus dla spółek powyżej 750 pracowników
„Szybkie rozwiązanie” zaproponowane przez Komisję przewiduje także ulgi dla największych przedsiębiorstw pierwszej fali, czyli jednostek lub grup przekraczających w dniu bilansowym średnią liczbę 750 pracowników. Komisja przewidziała dla tych spółek uproszczenia w postaci możliwości skorzystania z większości tych samych przepisów dotyczących stopniowego wprowadzania, które mają obecnie zastosowanie do przedsiębiorstw zatrudniających do 750 pracowników.
Poza wspomnianymi wyżej zwolnieniami w raportowaniu przewidywanych skutków finansowych istotnych ryzyk przez trzy lata (uproszczenie dla wszystkich przedsiębiorstw pierwszej fali), spółki powyżej 750 pracowników mogą pominąć w roku obrotowym 2025 i 2026 także ujawnienia wynikające ze standardu ESRS E4, ESRS S2, ESRS S3 oraz ESRS S4. Dodatkowo regulacja „quick fix” zapewniła im możliwość pominięcia przez trzy pierwsze lata (a nie tylko pierwszy rok) wybranych ujawnień powiązanych ze standardem S1, tj. informacji wymienionych w Dodatku C do ESRS 1 w ramach ujawnień S1-7 (charakterystyka osób niebędących pracownikami stanowiących własne zasoby pracownicze jednostki), S1-8 (zakres rokowań zbiorowych i dialogu społecznego), S1-11 (ochrona socjalna), S1-12 (osoby z niepełnosprawnościami), S1-13 (szkolenia i rozwój umiejętności), S1-14 (bezpieczeństwo i higiena pracy) oraz S1-15 (równowaga między życiem zawodowym a prywatnym).
Zmiany dla „Wave One” poniżej 750 pracowników
|
Zmiana w ESRS 2
Omówione wyżej „szybkie poprawki” wprowadzone w treści Dodatku A do ESRS 1 to nie jedyne zmiany w treści obowiązujących Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju. Przyjęty w lipcu br. akt delegowany wprowadza także modyfikację w brzmieniu pkt. 17 w ESRS 2, który obliguje spółki korzystające ze zwolnień określonych w Dodatku C do ESRS 1 do ujawniania informacji czy kwestie zrównoważonego rozwoju objęte odpowiednio ESRS E4, ESRS S1, ESRS S2, ESRS S3 i ESRS S4 zostały uznane za istotne w wyniku oceny podwójnej istotności dokonanej przez jednostkę.
Dotychczas ten wymóg dotyczył tylko jednostek lub grup nieprzekraczających w dniu bilansowym średniej liczby 750 pracowników, bo tylko one miały prawo do korzystania ze zwolnień dla całych standardów.
ESRS 2 w pkt. 17 (a dokładnie podpunkty a)-e) tego wymogu) wskazuje także, jakie informacje należy przedstawić, jeżeli jednostka zdecyduje się skorzystać z możliwości pominięcia standardu, ale sam temat zostanie uznany za istotny. Ujawnienia dotyczą m.in. wskazania istotnych kwestii oraz ich powiązań z modelem biznesowym i strategią jednostki, zwięzłego opisania celów, polityki i działań oraz określenia mierników.
Rekompensata za „zatrzymany zegar”
Wprowadzenie tzw. „szybkiej poprawki” Komisja Europejska argumentuje chęcią ograniczenia obciążeń sprawozdawczych wśród przedsiębiorstw pierwszej fali, które nie zostały objęte tzw. dyrektywą „stop-the-clock”. Regulacja ta przewiduje bowiem odroczenie daty rozpoczęcia stosowania wymogów dotyczących sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju tylko dla spółek drugiej i trzeciej fali (tzw. przedsiębiorstwa „Wave Two” i „Wave Three”). Dyrektywa „stop-the-clock” stanowi część pakietu „Omnibus I” przyjętego przez Komisję Europejską pod koniec lutego 2025 r. Projekt ustawy dotyczący wdrożenia dyrektywy „stop-the-clock” został przyjęty przez polski rząd w czerwcu br.
| Zdaniem autora:
Miniony sezon atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju pokazał, że spółki chętnie korzystają z możliwych zwolnień, jakie przewidziano dla nich w ESRS. Zadaniem wyjątkowo trudnym wydaje się określenie i ujawnienie przewidywanych skutków finansowych wybranych ryzyk związanych z kwestiami zrównoważonego rozwoju. W pierwszym roku sprawozdawczości przedsiębiorstwa zdecydowały się pominąć te informacje i zapewne z chęcią skorzystają z możliwości przedłużenia „zwolnienia” na kolejne dwa lata, zyskując w ten sposób więcej czasu na zaplanowanie procesu wyceny ryzyk i szans oraz określenia ich możliwego wpływu na model biznesowy. |
Ogólny przegląd ESRS w toku
Szybkie poprawki do ESRS to nie jedyne zmiany, jakie Komisja planuje wprowadzić do Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju. Obecnie prowadzony jest szerszy przegląd, którego celem jest uproszczenie regulacji m.in. poprzez zmniejszenia liczby wymogów dotyczących danych, wyjaśnienie niejasnych przepisów oraz poprawę spójności z innymi aktami prawnymi. Oczekuje się, że przegląd ten zostanie zakończony w 2027 roku.
W ostatnim czasie EFRAG, czyli Europejska Grupa Doradcza ds. Sprawozdawczości Finansowej opublikowała raport z postępu prac nad uproszczeniem ESRS[4]. Jak wskazał EFRAG celem prowadzonych prac jest osiągnięcie ponad 50-procentowej redukcji liczby obowiązkowych punktów danych. Przewiduje się zatem, że w kolejnych latach wymogi ESRS zostaną mocno „okrojone”. Trudność polega na tym, aby upraszczając sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju jednocześnie zachować jej skuteczność.
Autor:
Anna Dąbrowska – Konsultantka ESG w UHY Poland
[1] Europejskie Standardy Sprawozdawczości w zakresie Zrównoważonego Rozwoju (ESRS) określone w załączniku I do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/2772 z dnia 31 lipca 2023 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE w odniesieniu do standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.
[2] Treść aktu delegowanego z 11.07.2025 dostępna pod adresem: csrd-delegated-act-2025-4812_en.pdf
[3] Treść załącznika do aktu delegowanego z 11.07.2025 dostępna pod adresem: csrd-delegated-act-2025-4812-annex_en.pdf
[4] Raport dostępny pod adresem: Status report ESRS Simplification 20 June 2025.pdf